Skip to main content
Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια χρόνια αυτοάνοση ασθένεια που εμποδίζει το πάγκρεας να παράγει ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι μια σημαντική ορμόνη που ρυθμίζει την ποσότητα της γλυκόζης στο αίμα σας. Εάν δεν έχετε αρκετή ινσουλίνη, συσσωρεύεται υπερβολική ποσότητα ζάχαρης στο αίμα, προκαλώντας υπεργλυκαιμία και το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την τροφή που τρώτε για ενέργεια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας ή ακόμα και θάνατο εάν δεν αντιμετωπιστεί. Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 χρειάζονται καθημερινή συνθετική ινσουλίνη για να ζήσουν και να είναι υγιείς.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του διαβήτη τύπου 1 και του διαβήτη τύπου 2;

Ενώ ο διαβήτης τύπου 1 και ο διαβήτης τύπου 2 είναι και οι δύο μορφές σακχαρώδους διαβήτη που οδηγούν σε υπεργλυκαιμία, διαφέρουν μεταξύ τους.

Στον διαβήτη τύπου 2 (T2D), το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή/και το σώμα σας δεν χρησιμοποιεί πάντα αυτήν την ινσουλίνη όπως θα έπρεπε λόγω αντίστασης στην ινσουλίνη. Παράγοντες του τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας και της έλλειψης άσκησης, μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2. Στον διαβήτη τύπου 1, το πάγκρεας σας δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη και αυτό προκαλείται από μια αυτοάνοση αντίδραση.

Ο διαβήτης τύπου 2 επηρεάζει συνήθως τους ηλικιωμένους, αν και τελευταία γίνεται πιο συχνός στα παιδιά. Ο διαβήτης τύπου 1 αναπτύσσεται συνήθως σε παιδιά ή νεαρούς ενήλικες.

Επίσης ο διαβήτης τύπου 2 είναι πολύ πιο συχνός από τον διαβήτη τύπου 1.

Ποιους επηρεάζει ο διαβήτης τύπου 1;

Οποιοσδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία μπορεί να αναπτύξει διαβήτη τύπου 1 (T1D), αν και η πιο κοινή ηλικία κατά τη διάγνωση είναι μεταξύ των ηλικιών 4 έως 6 ετών και στην πρώιμη εφηβεία (10 έως 14 ετών).

Αν και δεν χρειάζεται να έχετε ένα μέλος της οικογένειας με διαβήτη τύπου 1 για να αναπτύξετε την πάθηση, το να έχετε ένα μέλος της οικογένειας πρώτου βαθμού (γονέα ή αδερφό) με διαβήτη τύπου 1 αυξάνει τον κίνδυνο να τον αναπτύξετε.

Πόσο συχνός είναι ο διαβήτης τύπου 1;

Ο διαβήτης τύπου 1 είναι σχετικά κοινός. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου 1,24 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με διαβήτη τύπου 1 και ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί σε πέντε εκατομμύρια έως το 2050.

Ποια είναι τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1;

Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 συνήθως ξεκινούν ήπια και προοδευτικά επιδεινόνονται, κάτι που μπορεί να συμβεί σε χρονικό διάστημα από αρκετές ημέρες, εβδομάδες ή μήνες.

Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνουν:

  • Υπερβολική δίψα.
  • Συχνή ούρηση, συμπεριλαμβανομένης της συχνής γεμάτη πάνες σε βρέφη και ενούρηση στο κρεβάτι στα παιδιά.
  • Αυξημένη ορεξη.
  • Ανεξήγητη απώλεια βάρους.
  • Κούραση.
  • Θολή όραση.

Εάν εσείς ή το παιδί σας έχετε αυτά τα συμπτώματα, είναι απαραίτητο να επισκεφτείτε τον γιατρό σας το συντομότερο δυνατό. Ο διαβήτης τύπου 1 που δεν έχει αντιμετωπιστεί μπορεί να γίνει απειλητικός για τη ζωή λόγω μιας επιπλοκής που ονομάζεται κετοξέωση που σχετίζεται με το διαβήτη (DKA). Ζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα εάν εσείς ή το παιδί σας αντιμετωπίζετε οποιονδήποτε συνδυασμό από τα ακόλουθα συμπτώματα:

  • Αναπνοή με άρωμα φρούτου.
  • Ναυτία και έμετος.
  • Πόνος στην κοιλιά.
  • Ταχεία αναπνοή.
  • Σύγχυση.
  • Υπνηλία.
  • Απώλεια συνείδησης.

Που οφείλεται ο διαβήτης τύπου 1;

Ο διαβήτης τύπου 1 αναπτύσσεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται κατά λάθος και καταστρέφει κύτταρα στο πάγκρεας που παράγουν ινσουλίνη. Αυτή η καταστροφή μπορεί να συμβεί σε μήνες ή χρόνια, με αποτέλεσμα την πλήρη έλλειψη ινσουλίνης.

Αν και δεν γνωρίζουμε ακόμη την ακριβή αιτία του διαβήτη τύπου 1, πιστευεται ότι υπάρχει ένα ισχυρό γενετικό υπόβαθρο. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου χωρίς οικογενειακό ιστορικό είναι περίπου 0,4%. Εάν η βιολογική μητέρα έχει διαβήτη τύπου 1, ο κίνδυνος είναι 1% έως 4%, και ο κίνδυνος είναι 3% έως 8% εάν ο βιολογικός πατέρας έχει διαβήτη. Εάν και οι δύο βιολογικοί γονείς έχουν διαβήτη τύπου 1, ο κίνδυνος να αναπτύξετε την πάθηση είναι τόσο υψηλός όσο 30%.

Επίσης ορισμένοι παράγοντες, όπως ένας ιός ή περιβαλλοντικές τοξίνες, μπορούν να οδηγήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στα κύτταρα του παγκρέατος εάν συνυπάρχει γενετική προδιάθεση για την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 1.

Πώς γίνεται η διάγνωση του διαβήτη τύπου 1;

Ο διαβήτης τύπου 1 είναι σχετικά απλός στη διάγνωση. Εάν εσείς ή το παιδί σας έχετε συμπτώματα διαβήτη τύπου 1, ο γιατρός σας θα ζητήσει τις ακόλουθες εξετάσεις:

  • Γλυκόζη ορού νηστείας: Μία τυχαία μέτρηση γλυκόζης αίματος (χωρίς νηστεία) και ένα μέτρηση γλυκόζης νηστείας (χωρίς φαγητό ή ποτό για τουλάχιστον οκτώ ώρες πριν από το τεστ) είναι οι πρώτες εξετάσεις που θα πρέπει να γίνουν. Εάν το αποτέλεσμα δείχνει ότι έχετε πολύ υψηλό σάκχαρο στο αίμα, αυτό συνήθως σημαίνει ότι έχετε σακχαρώδη διαβήτη.
  • Μέτρηση γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (A1c): Εάν τα αποτελέσματα των εξετάσεων γλυκόζης αίματος υποδεικνύουν ότι έχετε διαβήτη θα πρέπει να γίνει μια εξέταση A1c. Αυτό μετρά τα μέσα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας για ττουε τελευταίους τρεις μήνες.
  • Εξέταση αντισωμάτων: Αυτή η εξέταση αίματος ελέγχει για αυτοαντισώματα για να προσδιορίσει εάν έχετε διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2. Τα αυτοαντισώματα είναι πρωτεΐνες που επιτίθενται στον ιστό του σώματός. Η παρουσία ορισμένων αυτοαντισωμάτων σημαίνει ότι έχετε διαβήτη τύπου 1. Τα αυτοαντισώματα συνήθως δεν υπάρχουν σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.

Επίσης οι ακόλουθες εξετάσεις αξιολογούν τη συνολική υγεία σας και ελέγχουν για τη σχετιζόμενη με το διαβήτη κετοξέωση, μια σοβαρή οξεία επιπλοκή του αδιαγνωστου ή αθεράπευτου διαβήτη τύπου 1:

  • Βασικό μεταβολικό πάνελ: Πρόκειται για μια εξέταση δειγμάτων αίματος που παρέχει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη χημική ισορροπία και το μεταβολισμό του σώματός.
  • Ανάλυση ούρων: Η ανάλυση ούρων χρησιμοποιείται στην περίπτωση διάγνωσης Τύπου 1 για τον έλεγχο ύπαρξης κετόνων. Η υψηλή ποσότητα κετονών κάνει το αίμα να γίνει όξινο, κάτι που μπορεί να είναι απειλητικό για τη ζωή.
  • Αέρια αρτηριακού αίματος: Μια εξέταση αρτηριακού αίματος (ABG) είναι μια εξέταση αίματος που απαιτεί δείγμα από μια αρτηρία του σώματός για τη μέτρηση των επιπέδων οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα.

Τι είδους γιατρός αντιμετωπίζει τον διαβήτη τύπου 1;

Ένας ενδοκρινολόγος – ένας γιατρός που ειδικεύεται στη θεραπεία παθήσεων που σχετίζονται με τις ορμόνες – θεραπεύει άτομα που έχουν διαβήτη τύπου 1. Ορισμένοι ενδοκρινολόγοι ειδικεύονται στον διαβήτη. Θα χρειαστεί να επισκέπτεστε τακτικά τον ενδοκρινολόγο σας για να βεβαιωθείτε ότι η διαχείριση του διαβήτη τύπου 1 είναι σωστή μιας και οι ανάγκες σας σε ινσουλίνη θα αλλάξουν διά βίου.

Πώς αντιμετωπίζεται ο διαβήτης τύπου 1;

Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 χρειάζονται συνθετική ινσουλίνη καθημερινά, πολλές φορές την ημέρα για να ζήσουν και να είναι υγιείς. Πρέπει επίσης να προσπαθήσουν να διατηρήσουν το σάκχαρό τους σε ένα υγιές εύρος. Δεδομένου ότι διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, η διαχείριση του διαβήτη τύπου 1 είναι πολύπλοκη και εξαιρετικά εξατομικευμένη.

Τρία από τα κύρια συστατικά της διαχείρισης του διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνουν:

  • Ινσουλίνη.
  • Παρακολούθηση γλυκόζης (σακχάρου) αίματος.
  • Καταμέτρηση υδατανθράκων.

Ινσουλίνη για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 1

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι συνθετικής ινσουλίνης. Καθένα από αυτά αρχίζει να λειτουργεί με διαφορετική ταχύτητα, έχουν διαφορετικό χρόνο δράσης και διαφορετικό κόστος. Ορισμένες φορές είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν διαφορετικοί τύποι ινσουλίνης.

Η ποσότητα ινσουλίνης που απαιτείται κατά τη διάρκεια της ημέρας εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως:

  • Το βάρος.
  • Η ηλικία.
  • Το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας.
  • Τα είδη των τροφίμων.
  • Τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα ανά πάσα στιγμή

Μαζί με ένα βασικό επίπεδο ινσουλίνης (συχνά ονομάζεται βασικός ρυθμός), θα χρειαζεται συγκεκριμένη ποσότητα ινσουλίνης με τα γεύματα ώστε να διορθωθούν  τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Η ινσουλίνη χορηγείται με τους ακόλουθους τρόπους:

  • Πολλαπλές ημερήσιες ενέσεις (MDI).
  • Πένα: Οι συσκευές τύπου πένας ινσουλίνης είναι παρόμοιες με τις ενέσεις, αλλά η συσκευή τύπου πένας είναι προγεμισμένη με ινσουλίνη. Οι βελόνες τύπου πένας μιας χρήσης είναι συνήθως πιο βολικές από τις σύριγγες.
  • Αντλία ινσουλίνης: Οι αντλίες ινσουλίνης είναι συσκευές που παρέχουν ινσουλίνη συνεχώς και κατόπιν ζήτησης. Μιμούνται τον τρόπο με τον οποίο το πάγκρεας σας απελευθερώνει φυσικά ινσουλίνη. 

Η ποσότητα ινσουλίνης που χρειάζεται καθημερινά ποικίλλει κατά τη διάρκεια της ζωής και υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Για παράδειγμα, συνήθως είναι απαραίτητες μεγαλύτερες δόσεις ινσουλίνης κατά την εφηβεία, την εγκυμοσύνη και όταν παίρνετε στεροειδή φάρμακα.

Καταμέτρηση υδατανθράκων για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 1

Ένα μεγάλο μέρος της διαχείρισης του διαβήτη τύπου 1 είναι η καταμέτρηση των υδατανθράκων  στα τρόφιμα και τα ποτά προκειμένου να υπολογιστούν οι κατάλληλες δόσεις ινσουλίνης. Η μέτρηση των υδατανθράκων στο βασικό της επίπεδο περιλαμβάνει τη μέτρηση του αριθμού των γραμμαρίων υδατανθράκων σε ένα γεύμα και την αντιστοίχιση αυτού με τη δόση ινσουλίνης. Οι δόσεις ινσουλίνης προς υδατάνθρακες διαφέρουν από άτομο σε άτομο και μπορεί ακόμη και να διαφέρουν σε διαφορετικές ώρες της ημέρας.

Ποιες είναι οι παρενέργειες της θεραπείας του διαβήτη;

Η κύρια παρενέργεια της θεραπείας του διαβήτη μέσω ινσουλίνης είναι η υπογλυκαιμία. Η υπογλυκαιμία μπορεί να συμβεί εάν λαμβάνετε υπερβολική ποσότητα ινσουλίνης με βάση την πρόσληψη τροφής ή/και το επίπεδο δραστηριότητάς σας. Η υπογλυκαιμία συνήθως θεωρείται ότι είναι κάτω από 70 mg/dL.

Τα συμπτώματα του χαμηλού σακχάρου στο αίμα μπορούν να ξεκινήσουν γρήγορα, με τους ανθρώπους να τα βιώνουν με διαφορετικούς τρόπους και περιλαμβάνουν:

  • Τρέμουλο ή τρόμο
  • Εφίδρωση και ρίγη
  • Ζάλη
  • Ταχυκαρδία
  • Πονοκέφαλος
  • Πείνα.
  • Ναυτία.
  • Νευρικότητα
  • Χλωμό δέρμα.
  • Ανήσυχος ύπνος.
  • Αδυναμία.

Η υπογλυκαιμία μπορεί να είναι επικίνδυνη και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.

Παρακολούθηση σακχάρου αίματος για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 1

Τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 πρέπει να παρακολουθούν στενά το σάκχαρό τους κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η διατήρηση ενός υγιούς εύρους σακχάρου στο αίμα είναι ο καλύτερος τρόπος για την αποφυγή επιπλοκών στην υγεία. Η παρακολούθηση του σακχάρου γίνεται με τους ακόλουθους τρόπους:

  • Μετρητής γλυκόζης αίματος: Ένας μετρητής γλυκόζης αίματος είναι συνήθως η φθηνότερη επιλογή οικιακής εξέτασης, αλλά αναφέρει το σάκχαρό σας μόνο τη στιγμή του ελέγχου.
  • Συνεχής παρακολούθηση γλυκόζης (CGM): Υπάρχουν διάφοροι τύποι CGM. Τα περισσότερα CGM απαιτούν να εισάγετε έναν μικρό αισθητήρα κάτω από το δέρμα στο σπίτι κάθε επτά έως 14 ημέρες. Ο αισθητήρας καταγράφει συνεχώς τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Τα συστήματα CGM μπορεί να είναι πιο ακριβά από τους μετρητές γλυκόζης αίματος με το δάχτυλο, αλλά παρέχουν πολύ περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα επίπεδα γλυκόζης.

Υπάρχει θεραπεία για τον διαβήτη τύπου 1;

Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία για τον διαβήτη τύπου1. Γίνεται έρευνα για τη μεταμόσχευση παγκρεατικών νησίδων – μια πειραματική θεραπεία που  είναι διαθέσιμη μόνο σε άτομα που έχουν εγγραφεί σε μια μελέτη

Μπορεί να προληφθεί ο διαβήτης τύπου 1;

Δυστυχώς, δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για να αποτρέψετε την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 1. Δεδομένου ότι ο διαβήτης τύπου 1 μπορεί να εμφανιστεί σε οικογένειες, ο γιατρός σας μπορεί να ελέγξει τα μέλη της οικογένειάς σας για τα αυτοαντισώματα που προκαλούν την ασθένεια. Η παρουσία αυτοαντισωμάτων, ακόμη και χωρίς συμπτώματα διαβήτη, σημαίνει ότι έχετε περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξετε διαβήτη τύπου 1.

Ποιες είναι οι επιπλοκές του διαβήτη τύπου 1;

Δεδομένου ότι το αίμα σας αγγίζει σχεδόν κάθε μέρος του σώματός σας, η κακή διαχείριση του διαβήτη Τύπου 1 που οδηγεί σε συνεχή υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα,  μπορεί να βλάψει πολλές διαφορετικές περιοχές του σώματός.

Οι πιθανές επιπλοκές του διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνουν:

  • Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, οίδημα ωχράς κηλίδας, καταρράκτης και γλαύκωμα.
  • Διαβητικό πόδι, συμπεριλαμβανομένων των ελκών και των λοιμώξεων που μπορεί να οδηγήσουν σε γάγγραινα.
  • Καρδιαγγειακή νόσος.
  • Αρτηριακή υπέρταση.
  • Διαβητική νεφροπάθεια.
  • Διαβητική νευροπάθεια.

Ποια είναι η πρόγνωση για τον διαβήτη τύπου 1;

Ο διαβήτης τύπου 1 αποτελεί μία πρόκληση για τη σωστή διαχείριση. Ο διαβήτης τύπου 1 σχετίζεται με αρκετές επιπλοκές. Σχεδόν το 50% των ατόμων με διαβήτη τύπου 1 θα αναπτύξουν μια σοβαρή επιπλοκή κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Για όσους φτάνουν τα πρώτα 20 χρόνια μετά τη διάγνωση χωρίς επιπλοκές, η πρόγνωση είναι καλή.

Πώς μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου εάν έχω διαβήτη τύπου 1;

Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια πολύπλοκη κατάσταση που απαιτεί καθημερινή διαχείριση, προσπάθεια και προγραμματισμό. Μερικές συμβουλές που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τον διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνουν:

  • Ελέγχετε συχνά το σάκχαρό σας
  • Λαμβάνετε τακτικά την ινσουλίνη και άλλα φάρμακά σας
  • Επισκεφθείτε τακτικά τον ενδοκρινολόγο σας
  • Επισκεφθείτε τους γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, ειδικά τον οφθαλμίατρό σας
  • Κάντε ένα πλάνο για τις ημέρες ασθενείας: Μιλήστε με τον ενδοκρινολόγο σας για το πώς να φροντίζετε τον εαυτό σας και να διαχειρίζεστε τον διαβήτη σας όταν είστε άρρωστοι. Δεδομένου ότι η ασθένεια μπορεί να προκαλέσει κετοξέωση είναι σημαντικό να γνωρίζετε τι να κάνετε εάν αρρωστήσετε πριν συμβεί, ώστε να είστε προετοιμασμένοι.
  • Μείνετε ενημερωμένοι. Όσο περισσότερα γνωρίζετε για τον διαβήτη τύπου 1, τόσο πιο πιθανό είναι να είστε σε θέση να ζήσετε υγιεινά και να αποτρέψετε τις επιπλοκές.
  • Βρείτε την κοινότητα: Η σύνδεση με άλλα άτομα που πάσχουν από διαβήτη τύπου 1 μπορεί να σας βοηθήσει να αισθανθείτε λιγότερο μόνοι στη ζωή και τη διαχείριση του διαβήτη.
  • Φροντίστε την ψυχική σας υγεία: Τα άτομα με διαβήτη έχουν δύο έως τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν κατάθλιψη και έχουν 20% περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με άγχος σε σχέση με εκείνους χωρίς διαβήτη. Είναι σημαντικό να μιλήσετε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας εάν αντιμετωπίζετε σημάδια κατάθλιψης ή/και άγχους.

Η διάγνωση του διαβήτη τύπου 1 είναι ένα γεγονός που αλλάζει τη ζωή σας, αλλά δεν σημαίνει ότι δεν μπορείτε να ζήσετε μια ευτυχισμένη και υγιή ζωή. Ο διαβήτης τύπου 1 απαιτεί συνεχή καθημερινή φροντίδα και διαχείριση. Φροντίστε να επισκέπτεστε τακτικά τον ενδοκρινολόγο σας και άλλους ειδικούς. Η διαχείριση του διαβήτη τύπου 1 είναι μια ομαδική προσπάθεια – θα χρειαστείτε τόσο επαγγελματίες υγείας όσο και φίλους και οικογένεια στο πλευρό σας.