Skip to main content
Η χαμηλή τεστοστερόνη (ανδρικός υπογοναδισμός) είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι όρχεις δεν παράγουν αρκετή τεστοστερόνη. Η χαμηλή τεστοστερόνη προκαλεί διαφορετικά συμπτώματα σε διαφορετικές ηλικίες. Τα επίπεδα τεστοστερόνης στους ενήλικες μειώνονται φυσικά καθώς γερνούν.

Τι κάνει η τεστοστερόνη

Η τεστοστερόνη είναι το κύριο ανδρογόνο. Διεγείρει την ανάπτυξη των ανδρικών χαρακτηριστικών και είναι απαραίτητη για την παραγωγή σπέρματος (σπερματογένεση). Ο υποθάλαμος και η υπόφυσή – μέσω της GnRH από τον υποθάλαμο και στη συνέχεια της LH από την υπόφυση – ελέγχουν αυστηρά τα επίπεδα τεστοστερόνης που παράγονται και απελευθερώνονται στο αίμα από τους όρχεις. Τα επίπεδα της είναι συνήθως υψηλότερα το πρωί και μειώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οποιοδήποτε πρόβλημα με τους όρχεις, τον υποθάλαμο ή την υπόφυση μπορεί να προκαλέσει χαμηλή τεστοστερόνη (ανδρικός υπογοναδισμός).

Ποιους επηρεάζει η χαμηλή τεστοστερόνη (ανδρικός υπογοναδισμός)

Ο ανδρικός υπογοναδισμός είναι μια ιατρική κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει άνδρες σε οποιαδήποτε ηλικία. Είναι πιο πιθανό να επηρεάσει άτομα με:

  • Μεγάλη ηλικία
  • Παχυσαρκία.
  • Κακή διαχείριση διαβήτη τύπου 2.
  • Αποφρακτική άπνοια ύπνου.
  • Χρόνιες ιατρικές παθήσεις, όπως νεφρική δυσλειτουργία ή κίρρωση του ήπατος.
  • HIV/AIDS.

Τι είναι τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης;

Η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία (AUA) θεωρεί ότι η χαμηλή τεστοστερόνη στο αίμα είναι λιγότερο από 300ng/dL για τους ενήλικες. 

Πόσο συχνή είναι η χαμηλή τεστοστερόνη;

Είναι δύσκολο για τους ερευνητές να εκτιμήσουν πόσο συχνή είναι η χαμηλή τεστοστερόνη, καθώς διαφορετικές μελέτες έχουν διαφορετικούς ορισμούς για τη χαμηλή τεστοστερόνη. Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι περίπου το 2% των ανδρών μπορεί να έχουν χαμηλή τεστοστερόνη. Άλλες μελέτες έχουν υπολογίσει ότι περισσότερο από το 8% των ανδρών ηλικίας 50 έως 79 ετών έχουν χαμηλή τεστοστερόνη.

Ποια είναι τα συμπτώματα της χαμηλής τεστοστερόνης

Τα συμπτώματα της χαμηλής τεστοστερόνης μπορεί να διαφέρουν σημαντικά, ιδιαίτερα ανάλογα με την ηλικία. Τα συμπτώματα που υποδηλώνουν πολύ χαμηλή τεστοστερόνη σε ενήλικες περιλαμβάνουν:

  • Μειωμένη σεξουαλική ορμή.
  • Στυτική δυσλειτουργία.
  • Απώλεια των τριχών από τη μασχάλη ή την ηβική περιοχή.
  • Εξάψεις.
  • Χαμηλό ή μηδενικό αριθμό σπερματοζωαρίων (αζωοσπερμία), που προκαλεί ανδρική υπογονιμότητα.

Άλλα συμπτώματα χαμηλής τεστοστερόνης περιλαμβάνουν:

  • Καταθλιπτική διάθεση.
  • Δυσκολίες συγκέντρωσης και μνήμης.
  • Αυξημένο σωματικό λίπος.
  • Γυναικομαστία
  • Μείωση μυϊκής δύναμης και μάζας.
  • Μείωση της αντοχής.

Συμπτώματα χαμηλής τεστοστερόνης στα παιδιά

Η χαμηλή τεστοστερόνη πριν ή κατά τη διάρκεια της εφηβείας για τα παιδιά να έχει ως αποτέλεσμα:

  • Επιβραδύνση της ανάπτυξης σε ύψος, αλλά τα χέρια και τα πόδια μπορεί να συνεχίσουν να μεγαλώνουν δυσανάλογα με το υπόλοιπο σώμα.
  • Μειωμένη ανάπτυξη της ηβικής τρίχας.
  • Μειωμένη ανάπτυξη του πέους και των όρχεων.
  • Λεπτότερη φωνή
  • Χαμηλότερη του κανονικού δύναμη και αντοχή.

Τι προκαλεί χαμηλή τεστοστερόνη

Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες χαμηλής τεστοστερόνης. Οι δύο τύποι ανδρικού υπογοναδισμού είναι:

  • Πρωτοπαθής υπογοναδισμός (διαταραχή των όρχεων).
  • Δευτεροπαθής υπογοναδισμός (δυσλειτουργία υπόφυσης/υποθαλάμου).

Οι αιτίες του πρωτοπαθούς και δευτερογενούς υπογοναδισμού διακρίνονται επίσης σε συγγενείς (κατά τη γέννηση) ή επίκτητες (αναπτύχθηκαν αργότερα στην παιδική ηλικία ή στην ενήλικη ζωή).

Αιτίες πρωτοπαθούς ανδρικού υπογοναδισμού

Ο πρωτοπαθής υπογοναδισμός συμβαίνει όταν κάποια διαταραχή των όρχεων δεν τους επιτρέπει να δημιουργήσουν φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης. Τέτοιες διαταραχές μπορεί να είναι συγγενείς όπως:

  • Απουσία όρχεων κατά τη γέννηση (ανορχία).
  • Κρυψορχία.
  • Σύνδρομο Klinefelter 
  • Σύνδρομο Noonan.
  • Μυοτονική δυστροφία

Επίκτητες καταστάσεις που επηρεάζουν τους όρχεις σας και μπορεί να οδηγήσουν σε πρωτοπαθή υπογοναδισμό περιλαμβάνουν:

  • Τραυματισμός ή αφαίρεση των όρχεων.
  • Ορχίτιδα, η οποία είναι φλεγμονή του ενός ή και των δύο όρχεων. Αυτό είναι συνήθως το αποτέλεσμα μιας βακτηριακής λοίμωξης, όπως μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη, αλλά μπορεί να οφείλεται σε ιογενείς λοιμώξεις, όπως η παρωτίτιδα.
  • Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία στους όρχεις σας.
  • Ορισμένοι τύποι όγκων.
  • Χρήση αναβολικών στεροειδών.

Αιτίες δευτεροπαθούς ανδρικού υπογοναδισμού

Αιτίες δευτεροπαθούς ανδρικού υπογοναδισμού

Καταστάσεις που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ο υποθάλαμος και/ή η υπόφυσή προκαλούν δευτεροπαθή υπογοναδισμό. Συγγενείς καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε δευτεροπαθή υπογοναδισμό περιλαμβάνουν:

  • Σύνδρομο Kallmann
  • Σύνδρομο Prader-Willi 

Επίκτητες καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε δευτεροπαθή υπογοναδισμό περιλαμβάνουν:

  • Υπουποφυσισμός 
  • Υπερπρολακτιναιμία
  • Αιμοχρωμάτωση
  • Τραυματισμός εγκεφάλου ή κεφαλής
  • Σύνδρομο Cushing.
  • Κίρρωση του ήπατος.
  • Νεφρική ανεπάρκεια.
  • HIV/AIDS.
  • Κατάχρηση αλκοόλ.
  • Κακή ρύθμιση σακχ. διαβήτη.
  • Παχυσαρκία
  • Αποφρακτική άπνοια ύπνου.
  • Ορισμένα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των οιστρογόνων, των ψυχοδραστικών φαρμάκων, της μετοκλοπραμίδης, των οπιοειδών και νεότερων αναστολέων βιοσύνθεσης ανδρογόνων για τον καρκίνο του προστάτη.

Ο όψιμος υπογοναδισμός (LOH) είναι ένας τύπος δευτεροπαθούς ανδρικού υπογοναδισμού που προκύπτει από τη φυσιολογική γήρανση. Ο όψιμος υπογοναδισμός είναι πιο κοινός σε άνδρες με διαβήτη τύπου 2 και/ή παχυσαρκία.

Σε μια μελέτη, το 30% των ανδρών που ήταν υπέρβαροι είχαν χαμηλή τεστοστερόνη, σε σύγκριση με μόνο το 6% αυτών με φυσιολογικό βάρος. 

Πώς αντιμετωπίζεται η χαμηλή τεστοστερόνη

Ο ανδρικός υπογοναδισμόςαντιμετωπίζεται με θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης. Η θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης έχει πολλές διαφορετικές μορφές, όπως:

  • Τζελ τεστοστερόνης,  είναι μια από τις πιο κοινές μορφές θεραπείας
  • Ενδομυϊκές ενέσεις τεστοστερόνης: Χορηγούνται ενδοκυικά κάθε 1 έως 2 εβδομάδες είτε είναι μακράς δράσης με ένεση κάθε 10 εβδομάδες. 
  • Επιθέματα τεστοστερόνης.

Αντένδειξη στη χορήγηση υποκατάστασης με τεστοστερόνη είναι:

  • Καρκίνος του προστάτη.
  • Καρκίνος του μαστού.
  • Μη ελεγχόμενη καρδιακή ανεπάρκεια.

Ποιες είναι οι παρενέργειες της θεραπείας υποκατάστασης τεστοστερόνης

Οι παρενέργειες της θεραπείας υποκατάστασης τεστοστερόνης περιλαμβάνουν:

  • Ακμή ή λιπαρό δέρμα.
  • Διόγκωση του προστάτη, η οποία μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα του ουροποιητικού, όπως δυσκολία στην ούρηση.
  • Διόγκωση ή ευαισθησία του μαστού.
  • Επιδείνωση της υπνικής άπνοιας.
  • Ερεθισμός του δέρματος (εάν χρησιμοποιείτε τοπικό υποκατάστατο τεστοστερόνης). 
  • Μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, που προκαλεί υπογονιμότητα (αδυναμία τεκνοποίησης), η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική σε νεότερα άτομα που θέλουν να κάνουν βιολογικά παιδιά.

Τι μπορώ να περιμένω εάν έχω χαμηλή τεστοστερόνη (ανδρικός υπογοναδισμός)

Δεν υπάρχει εφάπαξ λύση για τη χαμηλή τεστοστερόνη. Ωστόσο, η συνεπής θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης συμβάλλει στη βελτίωση της σεξουαλικής ορμής, στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης και στην αύξηση των ενεργειακών επιπέδων για πολλούς άνδρες που έχουν χαμηλή τεστοστερόνη. Η θεραπεία μπορεί επίσης να ενισχύσει τη μυϊκή μάζα και την οστική πυκνότητα.

Για τον συγγενή υπογοναδισμό στα παιδιά, η θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης βοηθά στην πρόληψη προβλημάτων που σχετίζονται με την καθυστερημένη εφηβεία.

Πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα που σχετίζονται με τη χαμηλή τεστοστερόνη ως ένα δυσάρεστο μέρος της γήρανσης. Ωστόσο θα πρέπει να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής σας. Εάν παρατηρείτε ενοχλητικά σημεία χαμηλής τεστοστερόνης, επισκεφτείτε έναν ενδοκρινολόγο και συζητήστε τις θεραπευτικές σας επιλογές.